Inauteriak

Inauteriak desfile, mozorro eta jai nahasketa dira kaleetan eta garizuma aurretik ospatzen dira, baina ez daukate egun finkorik; urtarriletik otsail arte izan daitezke. Leku askotan ospatzen dira eta helburua edo ospakizuna oso desberdina da batetik batera.

         Munduko ospetsuenak Brasilgoak dira. Hartan, sambako eskolak ateratzen dira eta desfile oso handia egiten dute soineko bereziekin. Beste ospetsuenetako bat Veneziakoak dira. Han, inauterietako maskarak garratzitsuenak dira, izan ere, historiak kontatzen du antzina nobleza herritarreekin maskarak jantzita nahasten zela. Espainan Tenerifeko inauteriak dira osptsuenak, urte bakoitzean gai bat aukeratzen dute eta murgak, desfilea egiten duten taldeak, kaletik horri buruz jantzita ateratzen dira, adibidez, aurten “Flower power” 60ko hamarkada. Beste ezaugarri bat lehiaketa eginez inauterietako erregina aukeratzea da.

Agoizko kaskaboboak

         Euskal herriko inauteriak ez dira hain ospetsuak, baina oso bitxiak dira eta herri bakoitzak bere usadioa dauka. Hasteko, Lantzeko inauteriak nafarroko ospetsuenak dira, antzinako lapurra zen Miel Otxin personaia garrantzitsuena da, berak espiritu txarrak ordezkatzen ditu. Inauteriako astelehenean, herriko jendeak lagunduta Arotzekin, Zaldikoekin,Txatxoekin eta Ziripotekin (personaia mitologikoak) Miel Otxin harrapatzen dute eta hurrengo egunean, erre egiten dute. Ohitura hori herri batzuetan  eta Iruñeko ikastoletan jarraitzen da. Agoitzen, esate baterako,  Miel Otxin beti erretzen zuten arren, orain Agoizko bi pertsonaia erretzen dute eta Kaskaboboak (mutilak) eta Maskaritak (neskak) laguntzen dute. Altsasuako inauterietan adardun saski batez janzten diren Momotxorroek beldurtzen dute jendea. Guipuzkoan, Tolosakoak Euskal Herriko ospetsuenak dira, 6 egun irauten dute eta ekintza desberdinak (sardinaren ehorzketa, karrozeen desfilea…) egiten dira.

Agoizko maskaritak

         Bukatzeko, nire ustez, mozorroak inauterietako ezaugarri nagusiena dira, herri bakoitzak mozorro berezia dauka edo jendea edozein arropaz jazten da. Niri gustatzen zaizkit baina ni bizi naizen Iruñean ez da ospatzen eta pena da, gabon zaharrean mozorroaz jazten baitara. Ni Agoitzera joaten naiz eta lehen azaltzen dudan usadioa gustatzen zait, izan ere, legenda ordezkatzen du jendeak eta Euskal Herriko herri guztiek bezala pertsonaiak mitologikoak dauzka. Mitologia Euskal Herriko historiaren  ezaugarria da eta horrekin antzina atzeratzen gara, alegia, inauteriak beste garai batean biziarazten zaizkigu.

Zein da umore onena?

Galdera erantzuteko zer den umorea jakin behar dugu. Umorea ikuspuntu barregarriarekin errelitateaz hitz egitea edo kritikatzea da, baina umore motak daude eta umore batzuk txarrak dira egoeraren arabera. Halaber, nire ustez, umorea bizitzan beharrezkoa da zoriontsua bizitzeko, baina zein umore?

         Nik uste dut umore zuria arruntena dela, ez dauka zentzu negatiborik eta gauza arruntekin barre eragiten da. Txiste berdeak eta beltzak  izan ezik betiko txisteak dira. Umore beltza beste mota bat da ironiarekin egiten dena; umore honek pertsonen gai mingarriak erabiltzen ditu, esaterako, heriotza, erligioa, razismoa… Antzeko beste mota bat umore berdea da, umore pikaroa eta sexua gai erabilitena da, txiste berde ezagunenak Jaimitorenak dira. Bukatzeko, lanbide bakoitzak umore mota bat dauka, adibidez, informatikoak, medikuak…

         Nire umore kuttunena zuria da, ez baitu zentzu negatiborik eta horrela, inori ez dio min eman. Halaber, askotan kontalariak garrantzi osoa dauka txistea barregarria izateko, azkenean jendeari eragin ahal zaio txiste xumeenarekin baina ondo kontatu behar da, bestela bere grazia galtzen du. Gainerako umore batzuetan gustatzen zaizkit, hala ere, askotan bizitzaren gauzekin jolasten dute eta kritika gogorregia da. Txiste guztiek bere mementoa daukate eta kontalariak jakin behar du noiz kontatu.

         Nire ustez, umore onena bizitzaz barre egiten jakitea da, alegia, alde ona bilatu behar dugu. Azkenean, ez da beharrezkoa txiste bat barre egiteko, baizik eta keinu bat, hitz bat edo irudi bat. Memento txarrenetan zerbaitek barre eragin ahal digu eta memento txiki hori gure autoestimazioak eskertzen digu. Nik, adibidez, ez dakit txisteak kontatzen eta agian ez daukat graziarik, baina pertsona positiboa naiz edo saiatzen naiz, behintzat. Askotan gauzen alde onak bilatzen saiatzen naiz eta horrekin lagunei adorea ematen ere bai. Nahiz eta batzuetan zaila den, irribarre bat gutxienez lortzen dut. Nik uste dut bakoitzak bere nortasuna duela, baina umorearekin hobeto bizi garela eta denok txispa bat eduki behar dugu.

Eguberri-jaiak: jadanik gutxiago falta da datorren urtekoetarako

     Orain eguberri-jaiak amaitu dira eta horrekin bazkariak eta afariak familiarekin;beraz, pena ematen dit. Gabonak egun alaiak dira familia elkartzeko eta elkarrekin disfrutatzeko.

     Nire etxean beti Gabon-gaua eta Eguberria ospatzen dugu, ilusioaz janaria pretatzen dut eta plater bitxiak prestatzen saiatzen naiz dastatzeko. Afaldu ondoren xanpainarekin musika entzunez kartetan jokatzen dugu eta batzuetan rantxerak eta jotak abesten ditugu. Horrela, gaua pasatzen dugu eta Olentzerori itxaroten diogu.

     Gabon-zaharra beste egun berezi bat  da, izebaren etxean afaltzen dugu, bertan kanpaikadak ikusi eta elkarri urteberri on esan ondoren, gazteok mozorrotzen gara eta festara ateratzen gara lagunekin baina hurrengo egunean berriro familiarekin bazkaria egiten dugu.

     Gabonak bukatzeko , Errege gauean aitaren herrira joaten naiz familiarekin afaltzera. Afaldu eta gero jokua egiten dugu  El Reinado izenekoa. Pertsona batek kartak botatzen ditu eta erregeko urrea tokatzen bazaizu familiari bazkari bat ordaindu behar izaten diozu roskaren  baba tokatzen zaion beste pertsonarekin. Gero, berriro lagunekin jaietara ateratzen naiz ,baina umeek bezala hurrengo egunean opariak irekitzen ditut nire etxean eta izeben etxeetan.

     Lehen esan dudanagatik, gabonak gustatzen zaizkit. Nire ustez, egunak familiarekin eta lagunekin bizitzeko eta ondo pasatzeko dira. Ni eguberri-jaietan umea banintz bezala bizi naiz eta gainera, janari bitxia asko gustatzen zait; beraz, disfrutatzen egiten ditut.